Sağlık Çalışanlarının Psikolojik Mobbing Hakkında Bilmesi Gerekenler

“Mobbing”in bir çok tanımının olmasına karşın yazımızda mobbingin psikolojik yönüne değinilecektr.

Mobbing; bir ya da grup çalışanın psikolojik baskı uygulaması ve bunun sonucunda mağdurun psikolojik ve mesleki açıdan zarar görmesidir.

Araştırmada anlam karmaşası yaratmamak adına sadece mobbing kavramı kullanılacaktır.

Mobbing rahatsız edici davranışlarla kendini gösteren, zaman geçtikçe bireye acı vermeye başlayan ve olayların sarmal biçimde hız kazandığı; çeşitli aşamalardan oluşan bir süreçtir. İş yerinde mobbing kavramı ise ilk kez 1980 yılında psikolog İsveçli Sosyolog Heinz Leyman çalışanların birbirine uyguladıkları psikolojik şiddeti ifade etmek için kullanmıştır.

Türkiye’de ise mobbing olgusunda; işyerinde duygusal şiddet, duygusal taciz, duygusal terör, psikolojik şiddet, işyeri travması, işyerinde zorbalık, yıldırma gibi terimler tercih edilmektedir .

Mobbing Süreci ve Mobbing Davranışları

• En sıklıkla karşılaşılan mobbing davranışları;
• Sürekli olarak sözlü tacizde bulunulması,
• Tehdit edilmesi,
• Önemsiz veya var olan hatların abartılması,
• Haksız eleştiriler, sözlerin farklı anlamlara çekilmesi,
• Yükselme yollarının kapatılması
• Arkasından konuşulması,
• Dışlanması,

Mobbingte amaç mağdurun kendini savunmasız hissetmesi ve umutsuz, çaresiz bir konuma itilmesidir.

Uygulanan eylemler genellikle kurban seçilen kişiyi iş yerinden attırmak ya da istifaya zorlamak, dışlamak, küçük düşürmek veya kontrol etmek olabilmektedir . Yapılan bir çok araştırmaya göre mobbing uygulayanlar; aşırı kontrolcü, korkak, nevrotik ve iktidar açlığı olan kişilerdir.

Mobbing Mağdurları/Kurbanları

Bir kişi pek çok sebepten dolayı mobbinge maruz kalabilir. Mobbing mağdurları/kurbanları her statüde olabilir. Mobbing mağdur/kurbanlarının özellikle temiz kişilikli, çabuk inanan ve etkilenen insanlar olduğu söylenebilir.

Mobbing’in Nedenleri

Mobbingin en önemli nedeni rekabet; iletişim ve iletişim Teknolojilerinde yaşanan devrimdir.

“Başarıya giden her yolun mubah olduğu” bir anlayışın yaygınlaşmasına neden olmaya başlaması, işyerindeki psikolojik şiddeti besleyecek bir oluşum olarak nitelenebilir.”

Mobbingciler genellikle kişisel, fiziksel veya duygusal problemleri olan insanlardır ve bundan dolayı empati kurmazlar. Motivasyon kaynağı olarak insanlara böyle davranarak motive olurlar.

Hastaneler yoğun ve stresli iş ortamlarıdır ve zor çalışma şartları, nöbetler, özellikle kamu kurumlarında çalışanlarda yetersiz ücret, akademik kariyer ve yükselme sırasında yapılan adaletsizlikler gibi sebepler mobbingi tetikleyen etkenlerdir.

Mobbing her sektörde görüldüğü gibi, diğer sektörlere göre sağlık sektöründe daha yaygın olduğu bildirilmektedir. Diğer mesleklerle karşılaştırıldığında ise ebeler ve hemşireler daha çok mobbing yaşamakta ve diğer sağlık çalışanlarına göre de daha fazla etkilenmektedir.

**

• Bir çalışmada Almanya’da ebe ve hemşirelerin mobbinge maruz kalma oranı % 3
• Avrupa’da ebe ve hemşirelerde mobbing görülme sıklığı %2 ve %15 arasında
• Ülkemizde ise lisans eğitimi veren ebelik ve hemşirelik okullarında yapmış olduğu çalışmada, akademisyen ebe ve hemşirelerin %82’sinin kişiliğe yönelik mobbinge uğradıkları saptanmıştır.

**

Mobbing İle Başa Çıkma Yolları

“Peki kişi mobbing’e uğradığında ne yapacak?

Öncelikle yıldırma sürecinin çok başında fark ettiyse, sağlam ve özgüvenli bir iletişim ile zorbaya (mobbing yapan kişi) ve çetesine “Dur” demeyi becermeli, bunun için yeni davranışlar öğrenmeli. Haklarına sahip çıkacağını, sınırlarını hissettirmeli. Çatışmanın çözümlenmesi için yardım istemeli. Kendi işini yapmalı, işi dışında verilen önceliksiz işleri yapmak zorunda bırakılırsa, bunu yazılı istemeli. Susmamalı, içe atmamalı, onur meselesi yapmamalı, bu durumdan üstlerini haberdar etmeli. Sürecin ileri aşamalarında fark ettiyse, suçu sürekli kendisinde aramayı bırakmalı. Daha da önemlisi mobbing yapanların tek amacının onu işinden etmek olduğunu, bunun için her şeyi yapacaklarını ve bu süreç uzadıkça kazananın onlar olacağını idrak etmeli.

Mobbing Mağdurlarına Öneriler

• İlk fırsatta,yetkili birine rapor edilmeli, mobbinge uğrayanın eşiti ise üstüne, üstü ise yönetim kurulu ve insan kaynaklarına durum açıkça ve kanıtlarıyla bildirilmelidir.
• Deneyimlerinizden yararlanarak gelecekteki mobbingleri engelleyecek olumlu bir tavır takının.
• Ani bir dürtüyle hareket etmekten kaçının ve hemen yardım arayın.
• Sağlık Bakanlığı: “ALO 170” ile Çalışanlara Destek (Psikolojik tacizle mücadeleyi güçlendirmek üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi “ALO 170” üzerinden psikologlar vasıtasıyla çalışanlara yardım ve destek verilmektedir.)
• Tıbbi yardım ve raporlama hem yardımcı , hem de kanıt oluşturacaktır. Bunlar mobbingi bir bütün olarak durdurmuyorsa hukuksal başvuru için yeterince kanıt elde edilmiştir.

Sonuç Olarak;

Mobbing, kurumlar içinde bulaşıcı bir hastalık gibidir. İyileştirici önlemler alınmazsa kurumun bütün yaşamsal organlarına yayılır.

Bir Sonraki Kurban/Mağdur Sen Misin? Değilsin…

Bu Sese Kulak Ver!