MR Görüntüleme süreci içerisinde en önemli noktalardan bir tanesi de, MR Güvenliği kavramıdır.
Dikkatsiz ve özensiz uygulamalar, her yıl MR ünitelerinde ölümle sonuçlanmaya kadar gidebilen kazalara sebebiyet vermektedir.
MR sisteminin güçlü manyetik alanı, demir içeren (ferromanyetik olarak da bilinir) nesneleri çekmesine, ani ve kuvvetle hareket etmesine neden olabilir. Bu durum, hasta veya nesnenin muhtemel hareket doğrultusundaki herkes için olası bir risk oluşturabilir.
Ferromanyetik tornavidalar ve oksijen tankları gibi harici nesnelerin MR görüntüleme sistemi alanına girmediğinden emin olmak için büyük özen gösterilmelidir. MR tetkiki uygulanacak hastanın; işitme cihazları, saatler, mücevher, cep telefonları ve metalik ipler veya tutturucular içeren giysiler de dahil olmak üzere tüm metalik eşyaları bir MR muayenesinden önce çıkarması hayati önem taşımaktadır. Ayrıca, makyaj, tırnak cilası veya metalik parçacıklar içerebilecek diğer kozmetik ürünler, MR taraması yapılacak vücutta bulunuyorsa uygun şekilde temizlenmelidir. MR sisteminin güçlü manyetik alanı, belirli anevrizma klipsleri veya bazı ilaç pompaları gibi vücudun herhangi demir içeren nesnesini çekecektir.
Her MR Görüntüleme ünitesi, kapsamlı bir tarama prosedürüne ve protokolüne sahiptir. MR teknisyeni ve radyoloji uzmanının, hastada herhangi bir metalik implant ve materyalin varlığını bilmesi ve bu durumu dikkatli bir şekilde takip etmesi ilgili hasta için özel tedbirler alınmasını mümkün kılar. Bazı olağandışı vakalarda, kabul edilemez bir implant veya cihazın varlığı nedeniyle tetkikin iptal edilmesi gerekebilir. Örneğin, bir ferromanyetik anevrizma klipsi olan bir hasta için MR Görüntüleme esnasında klipsin hareket ettirilmesi, hastaya çok ciddi zararlar verebilir. Bazı durumlarda ise tıbbi implantlar, işlem sırasında kullanılan radyofrekans enerjisinin bir sonucu olarak MR muayenesi sırasında önemli derecede ısınabilir ve bu da hastanın yaralanmasına neden olabilir.
Bu nedenle hastanın, MR teknisyenine implantı veya sahip olabileceği diğer iç nesneler hakkında bilgi vermesi çok önemlidir.
MR sisteminin manyetik alanı, harici işitme cihazına zarar verebilir veya kalp pili, elektrik uyarıcısı veya nörostimülatörün arızalanmasına neden olabilir. Hastanın vücudunda bir kurşun veya herhangi bir metalik parça varsa, konumunu değiştirebilecek ve muhtemelen bir yaralanmaya neden olabilecek potansiyel bir risk taşır. Buna ek olarak, metalik bir implant veya başka bir nesne sinyal kaybına neden olabilir veya MR görüntülerini bozabilir. Fakat kimi zaman, çekimin zorunluluk teşkil ettiği özel durumlarda radyoloji uzmanının bu durumu bilmesi, MR görüntülerinin elde edilip yorumlanırken bu durum göz önünde bulundurmasına olanak sağlar.
Bazı MR incelemeleri için MR görüntülerinde görülen bilginin iyileştirilmesine yardımcı olması için gadolinyum adı verilen bir kontrast madde damara enjekte edilebilir. X-ray incelemelerinde veya Bilgisayarlı Tomografi (BT) taramalarında kullanılan kontrast materyallerin aksine, gadolinyum iyot içermez ve nadiren alerjik reaksiyona veya başka bir soruna neden olur. Bununla birlikte hastanın, böbrek hastalığı, böbrek yetmezliği, böbrek nakli, karaciğer hastalığı veya diğer hastalıklarla ilgili geçmişi varsa, gadolinyum uygulanmadan önce MR teknisyenine ve/veya radyoloji uzmanına bilgi vermesi gerekir. Hasta, bu koşulların varlığı konusunda emin değilse, MR Görüntülemesinden önce MR teknisyeni veya radyolog ile görüşmesi gerekmektedir.
Hastaya, MR muayenesi sırasında giyebileceği bir elbise verilir. MR odasına girmeden önce, hastaya ve yanında refakatçileri var ise onlara da, implantların veya cihazların varlığı hakkında soru sorulması (örn. Bir tarama formu kullanarak), ceplerindeki ve saçların üzerindeki metalik nesnelerin yanı sıra metal takıların çıkartılması istenilmektedir.
Ayrıca, refakatçi kişinin de MR ünitesine güvenli bir şekilde girebilmek için bir tarama formu doldurması gerekecektir. Soru veya endişelerin varlığı durumunda hastaların, bu soruları MR Görüntülemeden önce MR teknisyeni veya radyolog ile görüşmesi büyük önem taşımaktadır. Tetkikten önce, bir sağlık riski oluşturabilecek veya görüntülemeyi etkileyebilecek herhangi bir şey hakkında sorular bulunan bir tarama formu doldurulur.
Bir MR çekimi sırasında sağlık açısından tehlike oluşturan veya başka bir problem oluşturabilen maddeler şunlardır:
- Bazı kardiyak kalp pilleri veya implante edilebilir kardiyoverter defibrilatörler (ICD’ler)
- İntrakranyal anevrizmalardan kanamanın önlenmesi için yerleştirilen ferromanyetik metalik vasküler klipsler
- İmplante edilmiş veya harici ilaç pompaları (insülin vermek için kullanılan ilaçlar, ağrı giderici ilaçlar veya kemoterapi gibi)
- Bazı koklear (iç kulak) implantlar
- Bazı nörostimülasyon sistemleri
- Metalik bileşenlere sahip kateterler
- Bir kurşun, şarapnel veya başka tür bir metalik parça
- Gözün içinde veya yakınında metalik bir yabancı cisim (böyle bir nesne genellikle bir x-ışınında görülebilir)
Önemli not: Bazı kardiyak kalp pilleri, nörostimülasyon sistemleri ve ilaç pompaları da dahil olmak üzere bazı maddeler MR için kabul edilebilir özelliktedir. Buna rağmen, MR teknisyeni ve radyolog, hasta güvenliğini sağlamak adına özel prosedürleri izlemek için hastanın sahip olduğu cihazları bilmelidir.
MR sistemi odasına girmeden önce çıkarılacak öğeler arasında şunlar bulunur: - Cüzdan, cüzdan, kredi kartları, manyetik şeritli kartları
- Çağrı cihazı veya cep telefonu gibi elektronik cihazlar
- İşitme cihazları
- Metal takı, saat
- Kalemler, ataçlar, anahtarlar, paralar
- Saç tokaları, küpeler
- Ayakkabı, kemer tokaları, çengelli iğne
- Metalik iplikler, metalik fermuarlar, düğmeler, çıtçıtlar, kancalar bulunan herhangi bir giyim
eşyası
Taranan alana yakınsa görüntü kalitesini etkileyebilecek nesneler:
- Metalik omurga çubukları
- Bir kemik veya eklemi onarmak için kullanılan plakalar, iğneler, vidalar veya metal kafes
Kaynak: Manyetik Rezonans Görüntüleme Teknikleri ve Temel Prensipleri (Yazarlar: Murat Dündar-Ali Salar-Barış Cavlı-Hüseyin Ozan Tekin-Mustafa Cantay Gök)
