Merhaba sevgili okurlar;
Bugünkü yazımda çok yaptığımız ve ne olduğunu bilmediğimiz bir konuya değineceğim.
İş yerinde, derste, sokakta arkadaşlarımızla birlikteyken ailemizle birlikteyken yaptığımız bir davranıştan bahsetmek istiyorum. Bu davranışımızın adı: Sanal kaytarma.
Peki nedir bu Sanal Kaytarma?
Sanal kaytarma; genel olarak iş amaçlı kullanım için sunulmuş olan bilgisayar ve internet sistemlerinin kişisel amaçlar için kullanılması anlamına gelmektedir. Bu kavram daha çok kariyer gelişimciler tarafından kullanılsa da artık eğitim bilimciler ve sosyologlar tarafından da kullanılmaya başladı.
İş yerinde mesai saatleri içerisinde sürekli Instagram, WhatsApp, Facebook gibi sosyal medya sitelerine fotoğraf, video, yazı paylaşımları yapmak sanal aylaklık sebebiyle iş verenin eline yeterli bir miktarda kanıt sağlamaktadır.
Yani yaptığınız bir Facebook paylaşımı sebebiyle iş veren tarafından sanal aylaklık yaparak iş yerinde performans düşüklüğüne sebebiyet verdiğiniz gerekçesiyle işten çıkarılabilirsiniz. Bu bağlamda, Yargıtay 9. Hukuk dairesi 2007/27583 esas, 2008/5294 karar ve 17.03.2008 tarihli kararında, “İşverenin açıkça veya örtülü izni olmaksızın iş yerinde internetin özel amaçlı olarak kullanımı yasaktır. Ancak bu yasak istisna olarak acil durumlarda ve işine ilişkin sebeplerden dolayı meşru bir şekilde delinebilir. İşçinin, işverenin açıkça yasaklamasına rağmen interneti özel amaçlı kullanmasında önceden ihtara gerek olmaksızın iş sözleşmesi feshedilebileceği gibi; işçinin pornografik resimleri, videoları, işletmenin veri taşıyıcısına indirmesi ve yüklemesi halinde ihtara gerek yoktur.” şeklinde bir karar alınmıştır.
Lim ve arkadaşları (2002)‘nın yaptığı bir araştırmada sanal kaytarma tiplerini ikiye ayırmıştır.
- İş dışı amaçlarla sörf yapma faaliyetleri (sporla ilgili haber sitelerine girme, iş dışı doküman indirme gibi)
- İş dışı amaçlarla e-mail faaliyetleri (e-mail kontrol etme, alma ve gönderme gibi)
Anandarajan ve arkadaşlar(2004) ise çalışanların dört tür sanal kaytarma türü ile karşı karşıya kaldıklarını belirtmiştir.
- Eğlence amaçlı (amaçsızca sörf yapma gibi)
- Zarar verici (müzik indirme gibi),
- Kişisel öğrenme (işletmeye faydalı makaleler indirme gibi)
- Belirsiz (chat odalarında diğer işletmeler hakkında bilgi edinme gibi)
Mastrangelo vd. (2006) ise sanal kaytarma tiplerini üretken olmayan/üretkenlik karşıtı (online bankacılık işlemleri yapma gibi) ve zarar verici/ yıkıcı sanal kaytarma (yasadışı uygulamalarla meşgul olma gibi) olarak ikiye ayırmıştır.
Blanchard ve Henle (2008) ise, sanal kaytarma faaliyetlerini önemsiz (iş dışı e-mail alma, haber sitelerini ziyaret etme gibi) ve önemli (yetişkin içerikli sitelere girme, kumar oynama sitelerini ziyaret etme gibi) sanal kaytarma olarak ikiye ayırmıştır.
Önemsiz sanal kaytarma faaliyetinde bulunan çalışanlar bu kaytarmayı olağan bir durum olarak karşılamakta ve bu kaytarmanın işletme kaynaklarına zarar vermediğini düşünmektedirler. Önemli sanal kaytarma faaliyetinde ise çalışanlar kullandıkları sitelerin kendileri için ne kadar tehlikeli olduklarını ve bunun getireceği kanuni yükümlülükleri de bilmektedirler. Ancak buna rağmen kendilerini kaytarma eylemlerinden alamamaktadırlar.
Çalıştığımız kuruma saygı gösteren bir çalışan olarak Sanal Kaytarma’dan kurtulmak için yapmamız gerekenler nelerdir?
- İnternet işlerinizi -çok acil değil ise- mesai sonrasına erteleyin.
- Akıllı telefonunuzun WI-FI bağlantısını kapatın. Mobil internetinize megabayt sınırı koyun.
- Telefonunuzdan kaç kez internete giriş yaptınız, kaç mobil uygulamayı kaç kere kullandınız ya da hiçbir sebep yokken kaç kez telefonunuzu açıp kapattınız bunları gösteren uygulamalar var. Checky, Productivity Challenge Timer ve QuaityTime bu uygulamaları indirerek sanal dünya perhizi yapın.
- Stres yönetimi için insan kaynakları biriminden destek isteyin.
- Kredi kartlarınızı evde bırakın. Yanınızda nakit para taşıyın. Böylece internetten alışverişi azaltarak sanal aylaklığı azaltmış ve bütçenizi de düzeltmiş olursunuz.
- Masanızda veya çantanızda kitap,dergi,bulmaca,küçük bir radyo bulundurun. İnternete girmek yerine yeni ve doğru bilgiler okumak ve dinlemek stresinizi azaltır.
- Telefonunuzun bataryası gün boyu dayanıyor ise şarj aletinizi evde bırakın. İnternette gezinerek telefonunuzun bataryasının ömrünü uzatmış olursunuz.
- İş arkadaşlarınız ile konuşun. Muhabbet edin. İletişim kurun.
Hepinize %100 şarjlı günler dilerim. 🙂
Sağlık Çalışanları Olarak Zeytin Dikeceğiz, “Yaşadım” Diyebilmek İçin..
Kaynak: İşyerinde Kişisel İnternet ve Teknoloji Kullanımı: Sanal Kaytarma The Personal Internet and Technology Usage at the Workplace: Cyberslacking Edip Örücü , Harun Yıldız
