Paramedik mesleğini diğer mesleklerden ayıran en önemli faktör acil durumlarda (Trafik Kazası, Kalp Krizi, Kanama, Şok vb) Paramediklerin insan yaşamı ve sağlığı üzerinde doğrudan tasarrufta bulunabilme gibi elzem bir haklarının oluşudur.
Altın dakikalar olarak adlandırılan ve ölüm ile yaşam arasındaki o ince çizgide hızlı düşünüp, doğru karar verip, doğru girişimi yapmak hiç kuşkusuz ki iyi bir teorik eğitimi ve uygulama becerisini gerektirmektedir.
Ülkemizde acil sağlık hizmetleri alanında yakın zamana kadar 4 yıl süreli eğitim veren Sağlık Meslek Liselerinin Acil Tıp Teknisyenliği bölümlerinden (ATT) mezun olmuş kişiler ve bu bölümün üzerine Üniversitelerin İlk ve Acil Yardım Bölümlerinden (Paramedik) mezun olmaya hak kazanmış kişiler görev yapmaktaydılar.
Paramedik mesleğini icra edenler acil tıp alanında lise ve üniversite olmak üzere toplamda 6 yıllık bir eğitim sürecinden geçmekteydiler. Daha sonra mevzuatta yapılan düzenlemeler ile İlk ve Acil Yardım Bölümlerinin tercih edilmesinde ki şart ve koşullarda bazı değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklik ile Üniversitelerin İlk ve Acil Yardım Bölümünü sadece Sağlık Meslek Liselerinin Acil Tıp Teknisyenliği Bölümü mezunları değil, diğer lise ve dengi programlardan mezun olmaya hak kazanmış herkesin tercih edebilmesinin önü açılmıştır. Böylece Sağlık Meslek Liseleri ve diğer bütün Lise ve dengi okul mezunları Üniversitelerin İlk ve Acil Yardım Bölümünü tercih etme hakkına sahip olmuşlardır. Bu durum ise bir takım sorunları da beraberinde getirmiştir. Ayrıca İlk ve Acil Yardım Programını tercih edecek öğrencilerde bazı nitelikler aranmaktadır.
ÖSYM tarafında yayınlanan Üniversitelere giriş kılavuzunda yer alan 233. Madde de ön koşullar şu şekilde belirtilmiştir. Madde 233: Bu programa alınacak öğrencilerin, devlet hastanelerinden veya üniversite hastanelerinden, sürücü belgesi almaya engel olmayan bir beden yapısı ve ruh sağlığına sahip olduklarını belgeleyen rapor almaları ve Öğrencinin boy ve kilosunun sağlık kurulu raporunda belirtilmesi gerekmektedir. Program gereği 2.sınıfta araç kullanmalarının zorunlu olması sebebiyle kayıt tarihinde 17 yaşını tamamlamış olmaları şartlar arasındadır. Erkek öğrencilerde 1.65m’den, kız öğrencilerde 1.60m’den kısa olmamak, boy uzunluğunun santimetre olarak ifade edilen değerinin son iki rakamından en çok 5 fazla veya 15 noksan kilo ağırlığında olmak; kurtarma ve taşıma işlerinde iki kişilik bir ekipte çalışırken sedyedeki bir hastayı ekip arkadaşı ile birlikte taşıyabilecek beden ve fizik yeterliliğine sahip olmaları gerekmektedir. Fakat uygulamada üniversitelerin birçoğu bahse konu niteliklere uyum sağlamamaktadır.
Ülkemizde acil sağlık hizmetleri alanında hızlı büyüme, gelişme ve değişim yaşanmıştır. Değişen ve gelişen acil sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde personel ihtiyacı artmış ve sistemin asli parçası olan Paramediklere geniş kadrolar açılmıştır. İlk yıllarda mezun sayısının azlığı nedeniyle personel açığı kapatılamamıştır. Personel istihdamında arz talep noktası yakalanamamış ve arz fazlası söz konusu olmuştur. Arz fazlalığının asıl kaynağı ise İlk ve Acil Yardım Bölümü mezunu sayısındaki yetersizlik olmuştur. İlk ve Acil Yardım alanında kamuda kadrolar açılmış fakataçılan kadrolara rağmen tercih edecek mezun sayısı az olduğundan birçok kadro boş kalmıştır. Durumun bu hali çok geçmeden göze çarpmış ve bu alanı tercih eden öğrenci sayısında ciddi artışlar yaşanmıştır. Şöyle ki; 2010-2011 yıllarında toplam ön lisans sayısının 37, toplam Paramedik program sayısının 41, toplam kontenjan sayısının ise 1295 olduğu gözlenmekteydi. Eğitime başlanan 1993 ile 2010 arasında toplam mezun sayıları ise 3400 gibi az sayılardaydı. 2010-2011 tarihlerine kıyasla bugün İlk ve Acil Yardım Programı öğrenci kontenjanlarında ve mezun sayısında çok ciddiartışlar göze çarpmaktadır. 2017 yılında toplam ön lisans sayısının 109, toplam kontenjan sayısının 1900 bin ve yıllık mezun sayısının ise 18000 bin olduğu tahmin edilmektedir.
Günümüze gelindiğinde ise İlk ve Acil Yardım Bölümüne yılda 19000 kişi yerleşmekte ve 18000 kişi mezun olmaya hak kazanmaktadır. Mezun sayısında ki hızlı artış kısa zamanda arz fazlalığının önüne geçmiştir. Mezun sayısındaki artışla birlikte atıl personel oranı yükselmiş ve meslek eski popülaritesini yitirmeye başlamıştır. Bütün bunlar ile birlikte geniş kontenjanlar ve öğrenci sayısında ki fazlalık teori ve uygulama eğitimlerinde kalite standartlarına olumsuz yönde etki etmiştir. Mezun öğrencilerin meslek bilgi ve becerileri tartışma konusu haline dönüşmüştür.
Şüphesiz ki insan yaşamı ve sağlığı ile doğrudan ilişkili bu tür mesleğin icrasının sonuçları telafisi güç ve imkansız zararları doğurabilecektir. İster Anglo Amerikan Modeli isterse FrankoGerm an Modeli uygulanır olsun her iki modelde de Paramediklerin mesleki liyakatlerinden taviz verilmemelidir.Aksi halde tıbbi uygulama hatalarına bağlı sakatlık ve ölümlerin, kişisel kusurların veya idarenin kusur sorumluluğunun ortaya çıkma olasılığı beklenen bir durum haline gelecektir. İyi bir teori eğitiminden söz edebilmek için ise eğitim süresinin yeterliliğinin, verilen derslerin bölüm ile uygunluğunun ve içeriğinin yeniden gözden geçirilip düzenlenmesi kaliteli çıktının elde edilmesi için gerekli bir durumdur. Aynı zamanda teori eğitimlerini pekiştirecek uygulama sahalarının genişletilmesi, vaka simülasyonları yapılarak mesleğin kavratılması mesleki liyakatin gelişimin olumlu katkı sağlayacaktır.
