Hemşirelik mesleğinde olup da Nightingale’i ve betist hayatını bilmeyen yoktur diye düşünüyorum. Belki vardır 😊 Okullarda en azından birçok defa duyduk “Lambalı Kadın” lakabıyla. Bu kadın ile ilgili size birkaç sorum var.
1. Kaçımız gerçek hayatını merak etti?
2. Kaçımız onun mesleki katkılarını öğrenme çabası gösterdi?
3. Kaçımız o yıllarda atmış olduğu mesleki temellerle günümüz yıllarını kıyasladı?
Belki bunlara biraz bile merak edip göz atsak hemşirelik mesleğinde 1820’den bu yana ülkemizde oluşan değişimleri anlayabileceğimizi düşünüyorum.
Bir kadın düşünün 1820’li yıllarda kadında zekânın aranmadığı, eğitim dahi alsa ev işlerinden başka bir uğraş yapmasına izin verilmediği bir dönemde dünyaya gelmiş. Tarih, matematik, resim, dil ve felsefe gibi birçok dersleri almış ve o dönemde hemşirelik hakkında toplumda büyük bir tepki olmasına rağmen hemşire olmaya karar vermiştir. Ailesi birçok defa bu istediğini reddetse de o 1851 yılına kadar fikrini değiştirmemiş bu sırada evde hemşirelik ile ilgili çalışmalarını sürmüştür. Nihayetinde bu mesleği gerçekten aydınlatacak olan bu güçlü kadın amacına ulaşmış. Alman Protestan Hastanesinin bulunduğu Kaiserweth şehrinde eğitiminin ilk gerçek temellerini atmaya başlamış.
Sadece kendi ülkesinde kalmamış kadınların sosyal yaşantının ötesinde bir yaşam süremediği yıllarda, ülkesinin ötesine gitmeyi başarıp birçok erkeğin içinde, kendisi gibi cesur ve bilgili kadınlarla beraber yıllardır yapmayı hayal ettiği mesleği yaparken bulmuştur. Bu mesleğin belli temellerini oturtmaya belki de o savaş dönemlerinde ülkesinden çok uzakta atmaya başlamıştır.
Savaş sırasında gördüğü fiziksel şartları bir hemşirenin gözünden değerlendirmiş, bizim işimiz “hastalık” değil “hasta insan” diyerek yola koyulmuştur.
Çevre kuramının temelleri işte tam 1854 kırım savaşı yıllarında şu an bu mesleği yapan bizlerin yaşadığı bu coğrafyada atmıştır. İngiltere de aristokrat, kültürlü bir ailenin çocuğu olan bu kadın evde dört duvar arasında tüm sosyal sorunlardan uzakta sosyoekonomik düzeyi yüksek bir birey olarak yaşayabilecekken, İstanbul’da dondurucu soğuk, bit salgını, açlık ve hastalıkla mücadele etmeyi seçmiştir. Çevre şartlarının düzenlenmesi, uygun koğuş sistemi ve yara bakımını sağlayarak ölüm oranının sadece altı ayda yüzde 43’ten yüzde 2’ye düşmesini sağlamıştır. Kısa sürede meslekte yapmış olduğu çalışmalar öncelikle kendi ülkesinde ses getirmiş ve tüm Dünyada Hemşirelik mesleğinin yönünü tamamen değiştirmeyi başarmıştır. Nightingale ülkesine döner dönmez eğitime verdiği önemi, 1859 yılında aynı zamanda eğitim veren hemşirelerin de yetişeceği bir okul kurarak göstermiştir. Aynı yılda “Hemşirelik Üzerine Notlar” kitabını yazmış kendi bilgi birikimi ve fikirlerini aktarmayı hedeflemiştir.
Bizler bugün 2019 yılında elbette ki birçok güçlü akademisyen ve bilgi birikimi yüksek hemşirelere sahip olabiliriz. Ama 1837’de meslek olma çabası başlamış olan Lambalı Kadının çalışmaları bana her zaman daha fazla umut veriyor. Ama hepimiz birer Lambalı Kadın olduğumuzu unutmamalıyız. Onun o gün aydınlatmaya başladığı o ışığın sönmesine izin vermemek için her gün daha çok kendimizi ve çevremizi aydınlatmalıyız. Bana sorarsanız 1820’de başlayan bu mücadele 2019’un güçsüz olmasına izin vermeyecek kadar güçlüdür. Nightingale ’in dediği gibi “Daha yaşanılası bir dünya, böyle bir dünya bize bağışlanmayacak, o halde hiç duraksamadan bu dünyayı oluşturmaya çabalayalım.”
Sağlıcakla kalın..
