Sevgili arkadaşlar;
Sağlık Atölyesi whatsapp gruplarında (sizde grubuna buradan katılabilirsiniz) bir arkadaşımız bitime tezi yazarken karşısına çıkan intihal konusu ile ilgili bilgiye ihtiyaç duyduğunu belirtmişti. Bu yazı o arkadaşımızın ihtiyacını karşılamak amaçlı gibi görünse de, aslında hemşirelik alanında bitirme veya mezuniyet sonrası tezi yazan herkesin ihtiyacı olan bilgileri içermektedir.
Konuya dalalım..
Öncelikle yayın etiği adlı bir alan var. Bu alan hakkında çok uzun yazılar yazılabilir.
Yayın etiği alt konularından bir tanesi de İntihal diğer bir adıyla Plagiarism.
Öncelikle intihalin ne olduğunu öğrenelim.
YÖK’ün sayfasında yayınladığı Bilimsel Araştırma ve Yayın Eğiti Yönergesi’nde intihal; başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek olarak tanımlanmıştır.
Son zamanlarda intihal konusu üzerinde konuşmalar artmış olsa da, bu alanda araştırmaların çok az olduğu göze çarpmaktadır. Türkiye’de intihal konusu irdelenmeyen bir konudur. Yakın bir zamanda Diken haber sitesinde yer alan bir haberde ülkemizdeki intihal durumunu vahameti ile ortaya konulmuştu. Bu durum gerçekten akademinin içler acısı içinde olduğunu gösteriyor
Turnitin intihal programı kullanılarak incelenen ve 511’i Türkçe, 89’u da İngilizce olan tezlerin yüzde 34’ünde ağır intihal yapıldığı ortaya çıktı. Bu oran kamu üniversitelerinde yüzde 31 iken, vakıf üniversitelerinde yüzde 46.
Bilimsel çalışmaların orijinal olup olmadığını gönderen benzerlik indeksinde de dünya ortalaması yüzde 15 iken, Türkiye’de bu oran yüzde 28.5. Bu oran, Türkiye’de yapılan çalışmaların yaklaşık üçte birinde yeni bir fikir geliştirilmediğini ve diğer tezleri tekrar ettiği anlamına geliyor.
(Neyse konumuza devam edelim).
Aşağıda temsili olarak intihal alanında derece alan bir karikatür yer almaktadır. Bu yazının ana amacını sözsüz anlatabildiği için koymak istedim.
İntihal konusu son zamanlarda ülkemizde tezlerde zorunlu olarak istenmekte olduğuna şahit oluyorum. Bunun sevindirici bir yanı olsa da intihali tespit eden yazılımların yanıltılabilme durumununda yüksek olması ayrı bir endişe kaynağı olarak karşımıza çıkmaktadır.
İntihal Nedenleri ise; bilmeyerek ve bilmeyerek yapılanlar olarak ikiye ayrılır.
Bilmeyerek Yapılanlar
- Eğitim eksikliği
- Alıntıların belli bir standarta dayanarak verilmemesi
- Zincir hatalar
Bilerek Yapılanlar
- Mesleki hırs, rekabet
- Zaman baskısı
- Ödev çokluğu
- Ahlak eksikliği
- Kişilik bozukluğu
- “Anonim bilgi” anlayışı
- İnternetin etkisi
İntihal konusunda en fazla merak edilen bir diğer konu ise intihal oranının kaç olmasıdır.
Bu konuda internette kirli bilgiler gün yüzüne çıkmaktadır. Aslında bakarsanız bu kirli bilgilerin oluşmasını engelleyecek bir sabit oran yoktur. Nedeni ise üniversitelerin veya dergilerin farklı intihal tespit programlarını kullanması ve araştırma yapma kalitesinin değişikliği ile ilgili olduğunu düşünüyorum.
Dünya geneli kabul gören kanı ise intihalin %20 ve altında olması iken %15 ve altında olması önerilmektedir.
Belirttiğimiz gibi bu değeri kurum ve kuruluşlar değiştirebiliyorlar. Bunun için yapmanız gereken şey kurumuzun veya araştırmayı göndereceğiniz derginin intihal şartlarını incelemenizdir. Örneğin burada Necmettin Erbakan Üniversitesi’nin intihal oranını %30 olarak belirlediğini görebilirsiniz.
Aşağıda ise sizlere en fazla kullanılan İntihal Tespit Programlarını listeledim.
1. Turnitin – http://turnitin.com/tr/
Turnitin, öğenci ödevleri ve projelerinde intihalleri ve usulsüz alıntıları engellemek amacıyla kullanılan, intihal tespit hizmeti veren web tabanlı sistemdir. Sisteme yüklenen ödev, proje ve benzeri çalışmalar çok geniş bir veri havuzdaki kaynaklarla otomatik olarak karşılaştırılır ve alıntılar, benzerlikler, usulsüz kaynak kullanımları tespit edilerek bir benzerlik raporu oluşturulur. Turnitin’in veri havuzunda akademik veritabanları, dergiler ve yayınlara ek olarak, 200 milyondan fazla öğrenci ödevi ve 17 milyardan fazla web sayfası bulunmaktadır.
2. iThenticate – tp://www.ithenticate.com/
Akademik çalışmalarda makale kontrolü için kullanılan akademik intihal programıdır.
iThenticate, dünyada şu an intihalin önlenmesi konusundaki lider yazılımdır. Önde gelen yayıncılar ve araştırma kuruluşları, yayımlamadan önce yapılan işin özgünlünü iThenticate ile belirlemektedir.
Bu sadece akademik ortamda olmamakla birlikte her ortamda olabilmektedir. 15-20 gün önce bir sitenin bizim orijinal içeriğimizi çalması gibi.
Umarım faydalı olmuştur..
Bilgi ihtiyacınızı hissettiğiniz konuları bize iletişim bölümümüzden yazabilirsiniz. En yakın sürede konunuzu araştırarak size geri bildirimde bulunmak isteriz.
