Merhabalar;
Bu yazıyı şuan itibari ile hemşirelik ve ebelik klinik uygulamasına çıkan tüm öğrencilere hitaben kaleme alıyorum.
Öncelikle hemşirelik ve ebelik meslekleri klinik uygulaması zorunlu mesleklerdir. Bu bölümlerde eğitim alıyorsanız 3 farklı klinik uygulama ile karşı karlaşabilirsiniz. Bu klinik uygulamalar türleri; dersler esnasında klinik uygulamaya çıkma, ders bitimi klinik uygulamaya çıkma ve dönem bitimi klinik uygulamaya çıkma olarak ifade edilebilir.
Ülkemizde genellikle ders bitimi klinik uygulamaya çıkma durumunu görüyoruz. Bunun nedeni o ana dersin teorik bilgisini verdikten sonra o teorik bilgi ile birlikte klinik deneyim kazanmalarını sağlamak amaçlanmaktadır. Bu klinik uygulama yaygın olarak vize sonrasında yapılmaktadır. Bu ana dersi teorik ve uygulama olarak ikiye bölmektedir. Bende vizeye kadar teorik bilgi bombardımanına maruz kalıp, klinik uygulamaya çıkan gruptayım.
Akademisyenler; hemşirelik ve ebelik öğrencilerinden her dönem için setrabet bazı öğrenme çıktılarına sahip olmalarını isterler. Bu her ders için istenir. Bu durum 4 yıl sonunda ise genel mesleki yeterliliklerini tamamlayarak mezun olmaları beklenir.
Bu yazım genellikle birinci sınıf hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin klinik uygulamaları ile ilgili beklentiler üzerine yoğunlaşmıştır. Diğer sınıflar için ise ayrı bir yazı planlıyorum.
Öncelikle klinik uygulamaya çıkacak öğrencilerin bilgi yeterliliklerinin yerinde olmasını bekleriz. Bu sadece staja çıkılacak dersin değil, alınmış tüm dersler için bilgi yeterlilikleri önemlidir. Anatomi, patoloji, fizyoloji vs. Bu derslerin bilgilerinin bölük pörçük verilmesi nedeniyle öğrencinin bu bilgileri birleştirmelerini stajda daha net yapması beklenecektir.
Staj aslında bir gözlemdir.
Önce gözlemeyi öğrenmek gerekmektedir. Zaten modern hemşireliğin başlatan Florence Nightingale bile hemşirenin iyi bir gözlemci olması gerektiğini vurgulamıştır.
İlk kez çıkıyorsanız, bir kaç gün sadece gözlem yapmanız sizi ortama alıştırmak ve süreçlerin nasıl işlediği ile ilgili bir öngörü sahibi olmanızı sağlayacaktır. Gözlem neyi kapsamalıdır sorusu bana sorulduğunda ise ‘Her şeyi’ diye cevaplayabilirim. Serviste iseniz orada kaç hemşire, kaç hasta, kaç porter olduğundan tutun, servisin içinde yer alan tıbbi cihazların ne olduğu, panolarda neler yazıldığı, ilaç odasının tasarımı ve işleyiş biçimi, çöp atık sistemi, hasta – hemşire ilişkisi, hastaların yapısı, hemşirelerin uygulamaları vs herşeyi gözlemlemek gerekiyor.
Unutmamalısınız ki; gözlem yeteneğimiz bilgimizin seviyesi ile eşdeğer olacaktır. Bilgi seviyemiz düşükse iyi bir gözlemci olamayız.
Gözlem yapamadığımızı düşünüyorsak; neyi, nasıl gözlemlememiz gerektiği ile ilgili bilgimizi sorgulamamız gerektiğini düşünüyorum.
Birinci sınıf ebe ve hemşirelerin genellikle elinde doldurmaları gereken iki dosya olur.
1. Klinik Uygulama Listesi
Birinci sınıfta yer alan temel uygulamaları içeren gözlemlediğinde ve uyguladığında işaretleyebildiği bir formdur. Bu form öğrencinin tüm staj boyunca neleri gözlemlediği ve neleri yapabildiği ile ilgili bir çıktıyı gösterir. Tüm birimlerde tüm uygulamaları yapamayabilirsiniz. Bu bulunduğunuz birimin ve kurumun kısıtlılıklarından kaynaklanabilir. Elinizde yer alan formlar ise tüm ideal olarak gözlenmesi ve yapılması gerekenleri içermektedir. Bulunduğunuz klinik uygulama boyunca yapamadığınız veya gözlemleyemediğiniz bir klinik uygulama var ise bunu zaten sizinle ilgilenen kişiye yada dersin sorumlusuna iletebilirsiniz.
2. Hasta Tanılama Formu
Birinci sınıf öğrencileri hasta muayenesi ve sistemler ile ilgili ders aldıkları için bir hastanın anamnezini alabilmelidirler. Burada sadece anamnez almak için gereken teknik bilgiye ek olarak hasta ile iletişim konusunda da bilgi sahibi olması gerekmektedir. Bunun için birinci sınıf öğrencilerine iletişim dersi verilmektedir. Almadıysanız bu açığı dış kaynaklardan kapatmanız gerekecektir. Sonuçta zor anında bir öğrenci ile vakit geçirmek istemeyecek veya ilgilenmenizi reddedecek bir hastanız olabilir. Bunun ile ilgili çok güzel kitaplar bulunmaktadır. Okumanızı tavsiye ederim.
Hasta tanılarken elinizde yer alan 10-20 sayfa arasında (okuldan okula anamnez formu değişmektedir) bulunan anamnez formunda yer alan tüm soruları tek tek sormamalısınız. (‘Hocam, o kadar soruyu nasıl aklımda tutayım’ dediğinizi duyar gibiyim). Tabi ki tutamazsınız. Fakat oradaki tüm soruları da hastaya sorarak hastanında sıkılabileceğini bilmelisiniz.
Anamnez formunu doldurmak için verileri nerelerden alabilirsin.
- Hastadan
- Hasta yakınından
- Hasta dosyasından
- Hemşiresinden
- Doktorundan
- Kişisel gözlemlerinizden
Bu kadar çok veri alınabilecek nokta var iken sadece hastaya odaklanılmamalıdır. Hasta ile görüşmeler kısa tutulmalı ve kendinizin öğrenci hemşire/ebe olduğunuzu ve amacınızı belirtmelisiniz.
Formu doldurmadan önce yapılması gereken önemli bir noktayı atladık.
Bu önemli nokta anamnez formunun çok iyi bir şekilde incelenmesi ve içinde bilmediğiniz, anlamadığınız yerleri not edip, araştırmanızdır. Klinikte öğrenciler ile konuşurken formu dolduramadıklarını duyuyoruz. Öğreniyoruz ki; öğrenci aslında elinde bulunan anamnez formunu iyice okumamış. İçinde yer alan latince terimlerin anlamını bilmiyor.
Bunu örneklendirmek isterim.
Hemşire/ebe olurken aslında yeni bir dil öğrenirsiniz. Bu dil Latince’dir. Latince terimleri bilmeniz iyi bir hemşire/ebe olmanız için önemlidir. Bunun için okullarda mesleki terminoloji dersi verilmektedir. Fakat çoğu hemşirelik/ebelik bölümlerinin olduğu okullarda bu dersi göremiyoruz. Yine bu açığı sizin kapatmanız gerekecektir. Yani anamnez formunuzda konstipasyon, hemoptizi gibi terimler geçiyor olabilir. Bunu hastaya hemoptiziniz var mı diye sormak yerine tükürüğünüzde kan görüyor musunuz gibi sormanız gerekecektir. Bunu hastanın anlayacağı şekilde soramıyorsanız ya bu bölümü boş bırakırsınız, ya hasta anlamadığı şeye bir cevap verir siz işaretlersiniz. Yada çoğu öğrencinin yaptığı gibi o cevabı sallarsınız.
Klinik uygulamalar ile ilgili sorunlarınızı zamanında sizden klinik uygulamada sorumlu kişi ile paylaşmanız gerekmektedir. Öğrenci sayısının çok olması, yeterli klinik uygulamada mentorun olmaması, dersi veren hocanın herşeye yetişememesi, klinik uygulamada bulunduğunuz kurumun kısıtlılıkları gibi durumlar sizinle ilgilenen kişiyi dağıtabilir. Ve bazen sorunlarınızı göremeyebilir. Çekinmeden sorunlarınızı açık bir şekilde konuşmanız her iki taraf için iyi olacaktır.
Yani klinik uygulama çok önemlidir. Her yönü ile çok dikkatle ve önem verilerek geçirilmesi gereken bir dönemdir. Her dersi kendi çıktıları ile değil öncesinde aldığınız tüm bilgiler ile o klinik uygulamada olmalısınız.
Favori önerim ise bir klinik uygulama cep defteri edinmenizdir. Her türlü gözleminizi not almanız önemlidir. Yazıya geçerken de notlarınıza bakmanız o günü daha net gözden geçirmenizi sağlayabilir. Ve o not defterine klinik uygulama boyunca bilmediğiniz şeyleri not alın. Akşamına internetten tek tek araştırmanız sizin öğrenmenizi sağlayacak yöntemlerden biridir.
Diğer bir yapmanız gereken ise belirli aralıklar ile işlediğiniz dersleri tekrar etmeniz. Temel ilke 1 dersini tekrar etmek temel ilke 2 için elzemdir. İkinci sınıfta iç hastalıklarını almadan önce ise birinci sınıfta aldığınız tüm dersleri tekrar etmeniz çok büyük yarar sağlayacaktır.
Klinik uygulamalarda amacınız not almak olmasın. Notu bir şekilde alırsınız. Fakat öğrenmek için klinik uygulamaya gelirseniz bu sizin motivasyonunuzu daha farklı hale getirir. Çünkü ileride yüksek not almanız o uygulamayı her zaman iyi yapacağınız anlamına gelmemektedir. Bunun tersi de geçerlidir.
Bu yazıyı okuyan klinisyen, öğrenci vs iseniz yorumlar bölümüne katkı sağlayabilirsiniz.
**
Uzun zamandır hastanelerde çalışan hemşirelerin yüksek oranda tıbbi hata yaptıkları ve bu hataların gizlendiği ile ilgili duyumlar almaktayız. Bu konuda ülkemizdeki durumu ulusal çapta görmek amaçlı hastanede çalışan hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimlerini belirlemek istedik.
Bu çalışmaya destek vermeniz bizim için çok elzemdir. Çünkü bu çalışma sonunda ulusal çapta hemşirelerin yaptığı tıbbi hataları yapmalarını engelleyici politikalar oluşturmak istiyoruz.
Ne kadar çok hemşireye ulaşırsak çalışmadan çıkan verilerin güvenliği ve ulusal çapta ses getirme durumu artacaktır.
Desteklerinizi bekliyoruz.
Aşağıda çalışmanın linki yer almaktadır.
Daha güzel şartlarda çalışmak amaçlı 4-5 dakikanızı ayırmanızı rica ediyoruz.
Unutmayın, damlaya damlaya göl olur.
