“Florence Nightingale, Kırım Savaşı’nda İstanbul Selimiye Kışlası’nda bütün kritik hastaları bir yere toplayıp, hijyene ve havalandırmaya dikkat ederek mortaliteyi azalttı. Bu bir dönüm noktasıdır”
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Yoğun Bakım Bilim Dalı’ndan Prof. Dr. Turgay Çelikel, dahili yoğun bakım ünitelerinin dünyada ve Türkiye’deki gelişimini anlattı.
Dünyadaki ilk yoğun bakım ünitelerinin Türkiye’de kurulduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Çelikel, “Kırım Savaşı’nda Florence Nightingale İstanbul Selimiye Kışlası’nda bütün kritik hastaları bir yere toplayıp, hijyene ve havalandırmaya dikkat ederek mortaliteyi azalttı. Birçok yazar bugünkü yoğun bakımların başlangıç noktası olarak o olayı görür” dedi.
Önceleri ağırlıklı post-operatif dönemde cerrahi hastalarla ilgilenen yoğun bakım bilim dalı, zamanla cerrahi komplikasyonların azalması, antibiyotiklerin keşfi ile enfeksiyonların kontrolü ve dahili kronik hastalıkların artması, bu hastaların daha uzun süre yaşamaları neticesinde ağırlıklı dahili akut/kritik hastalarla ilgilenmeye başlamıştır. Günü- müzde literatürde yoğun bakım hastalarının yaklaşık %70-80’i dahili, %20-30’u ise cerrahi hastalardır.”
Prof. Dr. Turgay Çelikel, modern pozitif basınçlı mekanik ventilasyonun 1950’lerde polio salgınıyla ortaya çıktığını söyledi. Ağırlıklı olarak ABD’de yoğun bakım branşının dahiliye ve göğüs hastalıkları kökenli hekimler tarafından, Avrupa’da ise anestezi uzmanları tarafından geliştirildiğini dile getiren Çelikel, “Türkiye’de 1970’lerde anesteziyologların kontrolünde bir yoğun bakım derneği kuruldu. O tarihlerde dahiliye ve göğüs hastalıkları uzmanları bu konuya pek ilgi göstermiyorlardı” diye konuştu.
Çelikel, 1980-90’lı yıllarda kendisinin ve birçok hekimin yurt dışında eğitim görerek, kendi hastanelerinde yoğun bakım üniteleri kurduklarını anlattı. Çelikel, şöyle devam etti:
“1992 yılında Toraks Derneği kuruldu. Bu derneğe bağlı bir yoğun bakım çalışma grubu oluşturuldu. 2005 yılında da Türk Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Derneği kuruldu. Türkiye’de yoğun bakım ilk olarak 2002 yılında yan dal oldu. İlk kanunla yetişen, uzmanlık alan, fellow’luk eğitimi alan bazı hekimler oldu. Onların hepsi şu an doçent seviyesindeler ve kendi yoğun bakım ünitelerini kurdular. Daha sonra yönetmelik iptal oldu. Yeni kanun çıkınca dahiliye, cerrahi, anestezi, nöroloji gibi dallara yan dal yapma imkanı verildi. Şu an çok sayıda genç arkadaşımız yan dal eğitimi alıyor.”
